Алайда жұмыс арасындағы сирек үзілістерді Нұрсұлтан Назарбаев өзі үшін әрі демалыс, әрі көңіл сергіту саналатын сүйікті істеріне арнауға тырысады. Ол – табиғат аясында болу, спортпен шұғылдану, музыка тыңдау және кітап оқу. Әлдебір ойшыл айтқандай: толыққанды тұлға үшін демалыс – өзі айналысатын істің түрін өзгерту ғана.
Табиғат
Нұрсұлтан Назарбаев Іле Алатауының жаз жайлауында дүниеге келді. Алуан-алуан гүл тұнған таулар арасында, жусан иісі мұрын жарған далада, әкесімен бірге баптаған жеміс бағында ол аунап-қунап өсті, балалық шағы мен жасөспірімдік кезеңін өткерді. Туған жерге, жануарлар мен өсімдіктер әлеміне деген махаббат, аз уақыт болса да сүйікті Қазақстанның әсем жерлерінде болуға тырысу, тірі табиғатпен етене араласу – оның болмысының бір бөлшегіне айналды.
Музыка
Тұңғыш Президент өмірінде музыка маңызды орын алады. Н.Назарбаевтың отбасында ата-анасы әрдайым ән-күй тыңдауды ұнататын және өздері де ән сала білетін. Әсіресе анасы Әлжан Назарбаева әнді жақсы айтатын. Оның сол қабілет-дарыны ұлына берілгені сөзсіз. Жас Нұрсұлтан бала кезінен «есте жоқ ескі кездердегі» де, өз заманындағы да түрлі әндер мен әуендерді тыңдап, құлағына және зердесіне сіңіріп өсті. Нұрсұлтан Назарбаев бос уақытында өзі де домбыраны шебер тартып, ән салады. Тұңғыш Президенттің үш ән шығарғаны, сонымен қатар Қазақстан Республикасының Әнұраны мәтінінің телавторы екені де баршаға белгілі.
«Шұбарат» әніне арналған өлеңдер 1973 жылы Теміртауда қызмет атқарып жүрген кезде Қазақстанның Тұңғыш Президентімен жазылған және туған жерге деген сүйіспеншілік туралы әңгімеленеді.
Алатау – туған жерім, елім менің,
Сағындым арасынан ескен желін.
Арқада ардақталып жүрсем-дағы,
Ер жігіт ұмытар ма өскен жерін.
Шұбарат Алатаудың етегінде,
Шамалған тұрады екен жетегінде.
Арқадан асыл жарды тапсам-дағы
Туған жер, сенен алыс кетермін бе!
Бай да өтер, би де өтер, батыр да өтер,
Басында панасы жоқ пақыр да өтер.
Бұл өмір қарап тұрсаң тұрағы жоқ,
Жел соқса бір-ақ күнде ұшып кетер.
Елбасы Н.Назарбаевтың сөзіне жазылған Бекболат Тілеуханның «Жерім менің» екінші патриоттық әні әлдеқайда күрделі құрылымға ие. Бұл ән негізінен мерекелік концерттерде, жоғары деңгейдегі ресми рәсімдерде орындалаып жүр. Әннің мәтінінде туған жер мақтанышпен мадақталады, ұлы елдің шынайы сезім ноталары бар. Шығарма кең лирикалық ауқымда және жоғары әуенмен орындалады.
Байлығы қазағымның кең даласы,
Ырыстың ұясындай сай-саласы.
Туған жер, қасиетіңнен айналайын,
Таусылмас ұрпағымның қазынасы,
О - оу жерім менің!
Қайырмасы:
Бабамнан қалған кең далам,
Анам сенсін, мен – балаң.
Арым сенсің аялар,
Беу, кең далам, аманатым қорғаған.
Жетісу - жер жаннаты, ғажабың-ай,
Думанның Сарыарқам бар базарындай.
Арасы өр Алтай мен Атыраудың,
Жаратқан бұйыртыпты қазағыма,
О - оу жерім менің!
Орал мен қара Ертістің арасында,
Алатау, Көкшетаудың саясында.
Қазақтың көңіліндей кең даласын,
Қалдырған ата-баба баласына,
О - оу жерім менің!
Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың және белгілі қазақ композиторы, халық әртісі Алтынбек Қоразбаевтың бірлескен шығармашылығының жемісі деп саналатын «Үшқоңыр» әні, бұл Елбасының туған жерге деген махаббаты туралы айтылған шығарма. Әннің мәтінінде жүрегіне жақын және сүйікті жерлерге деген шынайы сезімдері керемет сипатталған.
Үшқоңыр Алатаудың қойнауыңда,
Әкемнің ізі қалған жайлауыңда.
Қасқасу гүр-гүр тасып, гүлі еркелеп,
Арқарың жайылатын аймағыңда.
Қайырмасы:
Ай, Үшқоңырым, туған жерім,
Рахым нұры тұнған жерім.
Ай, Үшқоңырым, тал бесігім.
Жүрегімде мәңгі есімің.
Бұл жерде тарих сырдың сыбдыры бар,
Бабалар тұлпарының дүбірі бар.
Бұл жерде Жамбыл-«Жәкең» өлең айтқан,
Өнердің, ақындықтың тұғыры бар.
Шындарың Төле бидің қалпағындай,
Жазира жасыл әлем алқабыңды-ай.
Жуасы, қарақаты, бүлдіргені,
Әжемнің шекер қосқан талқанындай.
Көрінер сонадайдан анық маған,
Шыңында қырандары қалықтаған.
Самғаған қыранына құмар қылып,
Өсірген ұландарын алып далам.
Тұңғыш Президенттің сөзінде жазылған танымал әнші Бекболат Тілеуханның «Елім менің» әні, қазақстандық әндер арасында патриоттық тақырыпта ерекше орын алатын керемет шығарма болып табылады. Әннің негізі көптен күткен тәуелсіздік алғаннан кейін қазақ халқының шексіз қуанышы болды. Елге деген сүйіспеншілік пен бостандық рухын көтерген бұл шығарма халық арасында кеңінен танымал болды.
Арайлап таңым, асқақтап тауым,
Ән ойнап көгім, күй тартып көлім.
Қол жетті, міне, аңсаған күнге,
Жасай бер, жаса, қазағым менің.
Қазақстаным – жасыл орманым,
Қуанышымды жасыра алмадым.
Аңсаған бабам, аңсаған елім,
Бостандық еді-ау – асыл арманың.
Елім менің аңсаған,
Тас бұғаудан босаған.
Құтты болсын отауың,
Берік болсын босағаң.
Бабамның қаны, анамның жасы,
Сіңген бұл дала, қымбатсың маған.
Береке-бірлік – қамалдың басы,
Ұрпаққа мәңгі тіл қатшы, далам.
Күйінсін жауың, сүйінсін досың,
Жиылсын қауым, құйылсын көшің.
Ертеңің үшін аянба, ерім,
Ояншы, елім, жиылсын есің.
Ұрпақ үшін, ел үшін,
Атамекен жер үшін
Берекең мен бірлігің,
Таси берсін ырысың.
Ақын Исраил Сапарбаевтың сөзіне жазылған Сүгірәлі Сапаралиевтің «Жылдызым» әні өткен ғасырдың 70-80 жылдарында халық арасында кеңінен танымал болды. Сол уақыттағы жастардың сүйіспеншілігін жеңіп алған «Жұлдызым» көбінесе мерекелік мерекелерде де, үлкен сахналарда жиі орындалып жүрді. Тұңғыш Президенттің жастық шағынан бері белгілі, «Жұлдызым» - Нұрсұлтан Әбішұлы ерекше сүйіспеншілікпен тыңдайтын әндердің бірі.
Абай (Ибрагим) Құнанбаев (1845 - 1904). Ұлы қазақ ақыны бұрынғы Семей өңірінде туылды. Абай өз әнімен қазақ музыкасына ерекше үлес қосты. Балалық шақтан бастап, халық музыкасының сұлулығын өзіне тартып, оның шығармаларында үздік музыкалық дәстүрлер мен жаңа көркемдік және көркем құралдарды қолданып, қазақстандық ән өнерін едәуір байытты.
«Беу, айдай» әні - бұл ұзақ ғасырлы тарихы бар қазақтың халық музыкасының жақсы үлгісі. Бұл шығармашылық жұмыста үлкен тәрбие беру мағынасына ие. Халықтар арасында кеңінен таралған ән, өтпелі өмір, қарым-қатынастың маңыздылығы және адамдарға деген құрмет туралы айтылған.
«Сәулем-ай» - «Сүлем-ай» - халық арасында кеңінен танымал әдемі әуендердің бірі. Музыкалық шығармашылық лиризм сезімі мен сақтыққа әсер ету арқылы ерекшеленеді. Терең мағынаға ие болған, ол ән үлкен сахналарда да, үйде де орындалады.
Кітап оқу
Спортпен айналысу, музыка тыңдау және табиғат аясында сейілдеумен қатар, Нұрсұлтан Назарбаев көп уақытын кітап оқуға арнайды. Кітапқұмарлық оның бойында алғаш оқып үйренген балғын шағынан қалыптасты. Талай ондаған жылдар өтсе де, кітапқа деген сол сүйіспеншілік әлі суыған емес. Бұрынғыша оның жаны сүйетін ісінің бірі – оңашада кітап оқу. Сүйікті кітаптары қатарында Абай, Мұхтар Әуезов сияқты белгілі қазақ жазушылары мен ақындарының, орыс және әлем әдебиетінің көптеген классиктерінің туындылары бар.